Rundertuberculose is een chronische en langzame ziekte die onze koeien kan treffen en van groot belang is voor de volksgezondheid, aangezien het een zoönose is die op de mens kan worden overgedragen zijnde De symptomen zijn meestal respiratoir en kenmerkend voor een longontsteking, hoewel er ook spijsverteringssymptomen kunnen worden waargenomen. De verantwoordelijke bacterie behoort tot het Mycobacteium tuberculosis-complex en kan veel dieren treffen, vooral herkauwers, herbivoren en sommige carnivoren.
Blijf dit artikel op onze site lezen om alles te weten te komen over boviene tuberculose, wat het is, hoe het zich verspreidt, welke symptomen het is oorzaken en hoe het wordt gediagnosticeerd.
Wat is rundertuberculose?
Rundertuberculose is een chronische bacteriële ziekte waarbij de symptomen pas na enkele maanden optreden. Hun naam komt van de nodulaire laesies die ze veroorzaken bij aangetaste koeien, "knollen" genoemd, in de longen en lymfeklieren. Naast koeien kunnen onder andere ook geiten, herten, kamelen of wilde zwijnen besmet zijn.
Het is ook een zoönose, wat betekent dat rundertuberculose op mensen kan worden overgedragen via aerosolen of door inname van besmette of niet-gesaneerde zuivelproducten. Het is een Meldingsplichtige OIE, evenals een van de meest voorkomende ziekten bij runderen.
Oorzaken van rundertuberculose
Rundertuberculose wordt veroorzaakt door een bacteriële bacil van het Mycobacterium tuberculosis-complex, vooral door Mycobacterium bovis, maar ook Mycobacterium caprae of Mycobacterium tuberculosis met veel minder frequentie. Ze vertonen zeer vergelijkbare epidemiologische, pathologische en ecologische kenmerken.
Wilde dieren zoals damherten of wilde zwijnen kunnen dienen als versterkers van de bacteriën en als infectiebron voor gedomesticeerde runderen.
Besmetting vindt voornamelijk plaats door inademing van aerosolen van de luchtwegen, afscheidingen (urine, sperma, bloed, speeksel of melk) of inname van fomites die het dragen.
Stadia van rundertuberculose
Na infectie treden een primaire fase en een post-primaire fase op.
Primaire fase
Deze fase vindt plaats vanaf infectie tot 1 of 2 weken wanneer specifieke immuniteit begint. Op dit moment, wanneer de bacteriën de longen of lymfeklieren bereiken, beginnen cytokinen vrij te komen door de dendritische cellen die macrofagen aantrekken om te proberen de bacteriën te doden. Cytotoxische T-lymfocyten verschijnen dan en doden de macrofaag met de mycobacteriën, wat resulteert in puin en necrose. Het immuunsysteem stuurt meer lymfocyten rond de necrose, die spoelvormig worden en aan elkaar plakken, waardoor het tuberculeuze granuloom wordt gevormd.
Dit primaire complex kan evolueren naar:
- Genezing: Meestal niet de meest voorkomende.
- Stabilisatie: komt vaker voor bij de mens, met verkalking van de laesie om het verlaten van de mycobacteriën te voorkomen.
- Vroege generalisatie via de bloedbaan: wanneer er geen immuniteit is. Dit kan snel gaan, waarbij miliaire tuberculose optreedt, met overal de vorming van talrijke kleine en homogene tuberculeuze granulomen. Als het langzaam gebeurt, verschijnen er heterogene laesies omdat niet alle mycobacteriën tegelijkertijd naar buiten komen.
Post-primaire fase
Treedt op wanneer er specifieke immuniteit is, na herinfectie, stabilisatie of vroege generalisatie, waarbij de bacterie zich via de lymfevaten naar aangrenzende weefsels verspreidt en door breuk van de knobbeltjes.
Symptomen van rundertuberculose
Rundertuberculose kan een subacuut of chronisch verloop hebben, en het moet minstens een paar maanden duren voordat de symptomen verschijnen. In andere gevallen kan het lange tijd inactief blijven en in andere gevallen kunnen de symptomen leiden tot de dood van de koe.
De meest voorkomende symptomen van rundertuberculose zijn:
- Anorexy.
- Gewichtsverlies.
- Val in melkproductie.
- Fluctuerende koorts.
- Pijnlijke en intermitterende droge hoest.
- Longgeluiden.
- Ademhalingsmoeilijkheden.
- Ribpijn.
- Diarree.
- Zwakheid.
- Toename van de lymfeklieren.
- Tachypneu.
- Kaasachtige necrose van tuberculeuze laesies, met een pasteuze en gelige consistentie.
Diagnose van rundertuberculose
De vermoedelijke diagnose is gebaseerd op de symptomen van de koe. De symptomatologie is echter zeer algemeen en indicatief voor verschillende processen die koeien kunnen beïnvloeden, zoals:
- Ziekten van de bovenste luchtwegen.
- Longabcessen door aspiratiepneumonie.
- Besmettelijke boviene pleuropneumonie.
- Runderleukose.
- Actinobacillose.
- Mastitis.
Daarom kunnen symptomen nooit een definitieve diagnose zijn. Dit laatste wordt bereikt met laboratoriumtests. De microbiologische diagnose kan worden verkregen door:
- Ziehl-Nelsen-vlek-Zoek naar mycobacteriën in een met Ziehl-Nelsen gekleurd monster onder de microscoop. Dit is heel specifiek, maar helemaal niet gevoelig, wat erop wijst dat als mycobacteriën verschijnen, kan worden bevestigd dat de koe tuberculose heeft, maar als ze niet worden gezien, kunnen we het niet uitsluiten.
- Bacteriële cultuur: het is geen routine, alleen voor verificatie, want het is erg traag. Identificatie gebeurt met PCR- of DNA-sondes.
Van haar kant omvat de laboratoriumdiagnose:
- Elisa indirect.
- Elisa na tuberculinisatie.
- Tuberculinisatie.
- Interferon-gammatest (INF-y).
De tuberculinetest is de test die is geïndiceerd om het direct in de koe te detecteren. Deze test bestaat uit injectie van rundertuberculine, een Mycobacterium bovis-eiwitextract, door de huid van de nektafel en meting op 3 dagen vanaf de injectieplaats voor verandering in dikte van de huidplooi. Het is gebaseerd op het vergelijken van de dikte van het snuifje in het gebied, voor en na 72 uur aanbrengen. Het is een test die type IV-overgevoeligheid detecteert bij een dier dat is geïnfecteerd met mycobacteriën van het rundertuberculosecomplex. De test is positief als de dikte groter is dan 4 mm en als de koe klinische verschijnselen heeft, terwijl het twijfelachtig is als deze tussen 2 en 4 mm ligt zonder klinische verschijnselen, en negatief als deze minder dan 2 mm is en zonder symptomen.
De officiële diagnose van rundertuberculose bestaat dus uit:
- Cultuur en identificatie van mycobacteriën.
- Tuberculinisatie.
Behandeling van rundertuberculose
De behandeling is niet aan te raden Dit is een aangifteplichtige ziekte die het onderwerp is van een uitroeiingscampagne in Spanje vanwege het besmettingsgevaar en omdat de behandeling zou erg duur, verraderlijk en langdurig zijn, en er wordt naar gestreefd om definitief een einde te maken aan de ziekte. Elk positief dier moet worden geëuthanaseerd.
Er is alleen een behandeling voor menselijke tuberculose, en ook een vaccin. De beste preventie tegen het oplopen van rundertuberculose is pasteurisatie van de melk van deze dieren voordat het wordt ingenomen, evenals goed beheer en controle van het vee.
Naast de controle van de boerderijen wordt er ook een tuberculosedetectieprogramma uitgevoerd met officiële diagnostische tests en door ingewanden te inspecteren op verwondingen in het slachthuis om te voorkomen dat hun vlees in de voedselketen terechtkomt.
