Ademhaling is een vitale functie voor alle levende wezens, omdat zelfs planten het doen. In het dierenrijk zit het verschil in de soorten ademhaling in de anatomische aanpassingen van elke diergroep en in het soort omgeving waarin ze leven. Het ademhalingssysteem bestaat uit een reeks organen die samenwerken om gassen uit te wisselen. Tijdens dit proces vindt in principe een gasuitwisseling plaats tussen het lichaam en de omgeving waar zuurstof (O2), een essentieel gas voor vitale functies, wordt verkregen en koolstof vrijkomt kooldioxide (CO2), en deze laatste stap is van vitaal belang, omdat het dodelijk is als het zich ophoopt in het lichaam.
Als je meer wilt weten over de verschillende soorten ademhaling bij dieren, blijf dit artikel lezen op onze site waar we je zullen vertellen over de verschillende manieren waarop dieren ademen en hun belangrijkste verschillen en complexiteiten.
Ademhaling in het dierenrijk
Alle dieren delen de vitale functie van ademhaling, maar hoe ze dat doen is bij elke diergroep een ander verhaal. Het type ademhaling dat ze gebruiken is afhankelijk van de diergroep en de anatomische kenmerken en aanpassingen.
Tijdens dit proces kunnen dieren, net als andere levende wezens, gassen uitwisselen met de omgeving en kunnen ze zuurstof verkrijgen en koolstofdioxide kwijtraken. Dankzij dit metabolische proces kunnen dieren energie verkrijgen om alle andere vitale functies te kunnen uitvoeren, en dit is essentieel voor aerobe organismen, dat wil zeggen degenen die Ze leven in aanwezigheid van zuurstof (O2).
Soorten ademhaling bij dieren
Er zijn verschillende soorten ademhaling bij dieren, die we kunnen samenvatten in:
- Longademhaling: die wordt uitgevoerd door de longen. Deze kunnen anatomisch verschillen tussen diersoorten. Evenzo hebben sommige dieren maar één long, terwijl andere er twee hebben.
- Gill Respiration: Dit is het type ademhaling dat de meeste vissen en zeedieren hebben. Bij dit type ademhaling vindt gasuitwisseling plaats via de kieuwen.
- Tracheale ademhaling: Dit is de meest voorkomende vorm van ademhaling bij ongewervelde dieren, vooral insecten. Hier grijpt de bloedsomloop niet in voor gasuitwisseling.
- Huidademhaling: Huidademhaling komt voornamelijk voor bij amfibieën en andere dieren die zich in vochtige gebieden en met een dunne huid bevinden. Bij huidademhaling vindt, zoals de naam al doet vermoeden, gasuitwisseling plaats via de huid.
Meer weten? Blijf lezen!
Longademhaling bij dieren
Dit type ademhaling, waarbij gasuitwisseling plaatsvindt via de longen, is wijdverbreid onder gewervelde landdieren (zoals zoogdieren, vogels en reptielen), waterdieren (zoals walvisachtigen) en amfibieën, die ook door hun huid kunnen ademen. Afhankelijk van de groep gewervelde dieren heeft het ademhalingssysteem verschillende anatomische aanpassingen en veranderen de longen van structuur.
Longademhaling bij amfibieën
Bij amfibieën kunnen de longen eenvoudig zijn vascularized zakjes, zoals die van salamanders en kikkers, die worden gezien als longen verdeeld in kamers met plooien die het gasuitwisselingsoppervlak vergroten: de flaveoli.
Longademhaling bij reptielen
Aan de andere kant hebben reptielen meer gespecialiseerde longen dan amfibieën. Ze zijn verdeeld in talrijke sponsachtige luchtzakjes die met elkaar verbonden zijn. Het totale gasuitwisselingsoppervlak neemt veel meer toe dan bij amfibieën. Sommige soorten hagedissen hebben bijvoorbeeld twee longen, maar in het geval van slangen hebben ze er maar één.
Longademhaling bij vogels
Bij vogels daarentegen worden complexere ademhalingssystemen waargenomen vanwege de functie van de vlucht en vanwege de grote vraag voor zuurstof die het met zich meebrengt. Hun longen worden geventileerd door luchtzakken, structuren die alleen bij vogels voorkomen. De zakjes zijn niet betrokken bij de gasuitwisseling, maar ze hebben het vermogen om lucht op te slaan en vervolgens te verdrijven, dat wil zeggen, ze werken als balgen, waardoor de longen altijd reserves aan verse lucht hebbendie naar binnen stroomt.
Longademhaling bij zoogdieren
Zoogdieren hebben twee longen met elastisch weefsel verdeeld in lobben, en hun structuur is vergelijkbaar met een boom, aangezien ze vertakken in bronchiën en bronchioli naar de longblaasjes, waar gasuitwisseling plaatsvindt. De longen zijn ondergebracht in de borstholte en worden begrensd door het middenrif, een spier die hen helpt en die met zijn uitzetting en samentrekking de in- en uitstroom van gassen vergemakkelijkt.
In dit andere artikel laten we je voorbeelden zien van dieren die door hun longen ademen.
Kieuwademhaling bij dieren
Kieuwen zijn de organen die verantwoordelijk zijn voor ademhaling onder water, ze zijn extern en bevinden zich achter of naast het hoofd, afhankelijk van de soorten. Ze kunnen in twee vormen voorkomen: als gegroepeerde structuren in de kieuwspleten of als vertakte aanhangsels, zoals in watersalamander- en salamanderlarven, of in ongewervelde dieren zoals de larven van sommige insecten, ringwormen en weekdieren.
Het water dat via de mond binnenkomt, verlaat het via de kieren, de zuurstof wordt “opgesloten” en overgebracht naar het bloed en de rest van de weefsels. Gasuitwisseling vindt plaats dankzij dezelfde waterstroom of met behulp van de operculum, die geleidt water naar de kieuwen.
Dieren die door kieuwen ademen
Enkele voorbeelden van dieren die door kieuwen ademen zijn:
- Reuzenmanta (Mobula birostris).
- Walvishaai (Rhincodon typus).
- Pouch Lamprey (Geotria australis).
- Reuzenschelp (Tridacna gigas).
- Grote Blauwe Octopus (Octopus cyanea).
Voor meer informatie, kunt u dit andere artikel raadplegen op onze site over Hoe ademen vissen?
Tracheale ademhaling bij dieren
Tracheale ademhaling bij dieren komt het meest voor bij ongewervelde dieren, voornamelijk insecten, spinachtigen, duizendpoten (duizendpoten en miljoenpoten), enz. Het tracheale systeem bestaat uit een tak van buizen en kanalen die door het hele lichaam lopen en rechtstreeks in verbinding staan met de rest van de organen en weefsels, dus in dit geval grijpt de bloedsomloop niet in bij het transport van gassen. Met andere woorden, zuurstof wordt gemobiliseerd zonder de hemolymfe te bereiken (vloeistof uit de bloedsomloop van ongewervelde dieren zoals insecten, die een functie vervult die analoog is aan bloed bij mensen en andere gewervelde dieren) en komt rechtstreeks de cellen binnen. Deze kanalen zijn op hun beurt direct verbonden met de buitenwereld via openingen genaamd stigmata of spiracles, waardoor CO2 kan worden uitgestoten.
Voorbeelden van tracheale ademhaling bij dieren
Sommige dieren die ademen via tracheale ademhaling zijn:
- Watergors (Gyrinus natator).
- Sprinkhaan (Caelifera).
- Mier (Formicidae).
- Bij (Apis mellifera).
- Aziatische hoornaar (Vespa velutina).
Huidademhaling bij dieren
In dit geval ademhaling vindt plaats via de huid en niet via een ander orgaan zoals longen of kieuwen. Het komt voornamelijk voor bij sommige soorten insecten, amfibieën en andere gewervelde dieren die in vochtige omgevingen of met een zeer dunne huid worden geassocieerd, zoals zoogdieren zoals vleermuizen, die een zeer dunne huid op hun vleugels hebben en waardoor gasuitwisseling kan plaatsvinden. Dit is erg belangrijk, omdat via een zeer dunne en geïrrigeerde huid gasuitwisseling wordt vergemakkelijkt, en op deze manier kan zowel zuurstof als koolstofdioxide koolstof er vrijelijk doorheen gaan.
In sommige gevallen, zoals bij bepaalde soorten amfibieën of weekschildpadden, hebben ze slijmklieren die hun huid vochtig houden. Ook hebben andere amfibieën bijvoorbeeld plooien in hun huid, waardoor het uitwisselingsoppervlak groter wordt, en hoewel ze manieren van ademen kunnen combineren, zoals long en huid, 90% van de amfibieënvoer gasuitwisseling uit via de huid.
Voorbeelden van dieren die door hun huid ademen
Sommige dieren die door hun huid ademen zijn:
- Gewone regenworm (Lumbricus terrestris).
- Medicinale bloedzuiger (Hirudo medicinalis).
- Iberische watersalamander (Lissotriton boscai).
- Spodefoot Pad (Pelobates cultripes).
- Kikker (Pelophylax perezi).
- Zee-egel (Paracentrotus lividus).
